ఒక తరం మానసిక పరిస్థితికి ప్రతీక “అంపశయ్య” నవల

1960 మధ్యభాగంలో వచ్చిన ఒక విప్లవాత్మక నవలగా అంపశయ్య పరిగణించబడుతుంది. ఈ నవల ఆనాటి యువతలో నిరాశ, ఆర్థిక పరిస్థితులు, సామాజిక మార్పులు, విద్యావ్యవస్థపైన ఉన్న విమర్శను ప్రతిబింబిస్తుంది. ఎంతో ప్రసిద్ధిపొందిన ఈ నవలను రచయిత నవీన్ రచించారు.

రచయిత నవీన్‌కు మంచి గుర్తింపును తెచ్చిపెట్టిన ప్రథమ రచన అంపశయ్య నవల. ఈ నవల ప్రధానంగా భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం పొందిన తరువాత కొన్ని దశాబ్దాలలో విద్యార్థి జీవితం, యువత అభిప్రాయాలు, సామాజిక సంక్షోభం ఇంకా ఒక విద్యార్థి అంతర్మథనాన్ని స్పష్టంగా ప్రతిబింబిస్తుంది. ‘అంపశయ్య’ అంటే మంచంపై పడి ఉన్న స్థితి. దీనికి ఆత్మనిరోధం, అశక్తత, నిరాశ అనే భావాలు కూడా జతవుతాయి.

ప్రధాన కథానాయకుడు సురేష్..

ఈ నవల కథానాయకుడు సురేష్. అతను పట్టభద్ర విద్యార్థి. ఊరిలో చదువుకొని, ఉన్నత విద్య కోసం నగరానికి వచ్చి, కళాశాలలో చేరిన వ్యక్తి. సురేష్ మానసికంగా గాఢమైన ఆలోచనలలో ఉంటూ, జీవితానికి అర్థం వెతికే వ్యక్తిగా మారిపోతాడు. అతను చదువు పూర్తయ్యాక జీవితం ఎలా ఉండబోతుందో అర్థంకాని స్థితిలో ఉంటాడు. ఉద్యోగం కోసం తాపత్రయపడతాడు కానీ తనకు ఆసక్తిలేని రంగాల్లో చేరాలనిపించదు.

సురేష్ మానసికంగా ఉక్కిరిబిక్కిరవుతుంటాడు. ఈ నవల మొత్తం అతని మంచంపై పడి ఉన్న సమయంలో జరిగే ఆలోచనలు, జ్ఞాపకాల రూపంలో సాగుతుంది. అతని మిత్రులతో గడిపిన రోజులు, విద్యార్థి ఉద్యమాలు, ప్రేమ అనుభవాలు, కుటుంబ పరిస్థితులు అన్నీ అతని జ్ఞాపకాల్లో ప్రత్యక్షమవుతాయి.

నవల నేపథ్యంలో సమకాలీన సమాజం..

ఈ నవల 1960 నేపథ్యంలో ఉంది. ఆనాడు దేశంలో పెరిగిన నిరుద్యోగం, విద్యార్థులలో నిరాశ. ఇటువంటి పరిస్థితుల్లో విద్యను ఆశగా చూసిన యువత, చివరికి నిరుద్యోగులుగా మిగిలిపోవడం. ప్రభుత్వం మీద, రాజకీయ వ్యవస్థ, విద్యావ్యవస్థ మీద కూడా యువత విశ్వాసం కోల్పోవడంలాంటి సామాజిక అంశాలను నవీన్ చాలా బలంగా చిత్రీకరించారు.

ఆత్మవిమర్శ, భావోద్వేగాలు..

సురేష్ ఒక వైపు వ్యక్తిగత జీవితంలో నిరాశతో బాధపడుతుంటే, మరోవైపు సమాజంపై తనకు ఉన్న కోపం, అసహనం వ్యక్తం చేస్తాడు. అతను ప్రేమ, విద్య, కుటుంబం, మిత్రులు అన్నింటిపైనా గంభీరమైన ఆత్మవిమర్శ చేస్తూ, జీవితానికి అర్థం ఏమిటనే అన్వేషణలో ఉంటాడు.

మిత్రులు, ప్రేమ, మానసిక స్థితి..

నవలలో సురేష్‌కు ఉన్న కొందరు మిత్రులు విద్యార్థి ఉద్యమాల్లో పాల్గొనేవారు, కొందరు భవిష్యత్తు గురించి కలలుగనేవారు. వీరితో అతని సంభాషణలు ద్వారా ఆనాటి యువత ఆలోచనా సరళిని మనం గమనించవచ్చు. సురేష్ ప్రేమించిన యువతి గురించి కూడా నవలలో స్పష్టంగా ఉంటుంది. ప్రేమ జీవితం కూడా అతనికి పూర్తి సంతృప్తిని ఇవ్వదు. ఇది కూడా అతనిలో మరింత విరక్తిని కలిగిస్తుంది.

విధానం- శైలి..

ఈ నవల ప్రత్యేకత రచనా విధానం. సాంప్రదాయిక కథన శైలికి భిన్నంగా, ఈ నవలలో సురేష్ నిద్రలో మంచంపై పడుకొని తన జీవితం గురించి తలచుకుంటూ ఉంటాడు. ఇది ఒక “స్ట్రీమ్ ఆఫ్ కాన్షియస్నెస్” శైలికి దగ్గరగా ఉంటుంది. అర్థం చేసుకోవడానికి కొంత లోతుగా ఆలోచించాల్సిన విధంగా రచయిత రచన సాగుతుంది.

సామాజిక వ్యాఖ్యానం..

సమాజంలోని సమస్యలపై నవీన్ విప్లవాత్మక దృష్టితో వ్యాఖ్యానం చేస్తారు. విద్యా వ్యవస్థ ఉపయోగకరంగా ఉండకపోవడం, యువతకు అవకాశాల కొరత, ప్రభుత్వ పాలన లోపాలు. ఇవన్నీ ఈ నవలలో తీవ్రంగా ప్రస్తావించబడతాయి. ఇది కేవలం ఒక వ్యక్తిగత కథ కాదు, అది ఒక తరం ప్రతినిధిగా నిలిచే కథగా చెప్పవచ్చు.

సాంస్కృతిక ప్రాశస్త్యం..

‘అంపశయ్య’ నవల ద్వారా నవీన్ కొత్త తరానికి కొత్త బాటలు చూపించారు. ఈ రచన ఆధారంగా ఉన్నత చదువులు చదివే విద్యార్థుల్లో ఆలోచనలకు దారితీసింది. ఇది వాస్తవికతకు దగ్గరగా ఉండే రచనగా “నవల వాస్తవికతకే అద్దం” పడుతుంది అనే అభిప్రాయాన్ని అందించింది.

సంపూర్ణంగా చూస్తే అంపశయ్య ఒక వ్యక్తిగత జీవితం, మానసిక సంఘర్షణ మాత్రమే కాదు. అది ఒక సమాజపు, ఒక తరపు, ఒక తరం మానసిక పరిస్థితికి ప్రతీక. నవలలో సురేష్ అనుభవించిన సంక్షోభం లక్షలాది యువత ఎదుర్కొన్న ఆత్మవేదన. నవీన్ ఈ నవలతో “సాహిత్యం మానవ అనుభవాలకు అద్దం” అని కొత్త ప్రకటన చేశారు. ఈ నవలలోని వ్యక్తులేమీ సంపూర్ణంగా మంచివాళ్లు కాదు, చెడ్డవాళ్లు కూడా కాదు. వారు మనలాగే సందేహాలతో, ఆశలతో, విరక్తులతో ఉండే సాధారణ వ్యక్తులు. ఇదే ఈ నవల గుండె స్పందన.

ఏఆర్ శ్రీకాంత్
వరంగల్