ఆపరేషన్ సిందూర్: ఆడిన జూదంలో భారత్ ఓడి గెలిచిందా? గెలిచి ఓడిందా?

పాకిస్తాన్‌పై భారతదేశం ఇటీవల చేపట్టిన సైనిక చర్య వ్యూహాత్మక లక్ష్యాలను సాధించడంలో విఫలమైంది. అదే సమయంలో ఈ దాడులు భారత రక్షణ వ్యవస్థంలోనూ, రక్షణ వ్యూహంలోనూ దాగి ఉన్న కీలకమైన బలహీనతలను బహిర్గతం చేయడమే కాకుండా చైనా- పాకిస్తాన్ సహకారాన్ని బలోపేతం చేసేందుకు కావలసిన పరిస్థితులను కల్పించింది. ఘర్షణ తీవ్రతను నియంత్రించే సామర్థ్యం కలిగిన దేశంగా చైనా అవతరించటంతో ఉపఖండం ఇప్పుడు వినాశకరమైన సంఘర్షణ అంచుకు చేరుతోంది.

సింగపూర్‌లోని షాంగ్రి-లా డైలాగ్‌లో పాల్గొనటానికి వెళ్ళిన భారత చీఫ్ ఆఫ్ డిఫెన్స్ స్టాఫ్ అనిల్ చౌహాన్ బ్లూమ్‌బెర్గ్‌కి ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో భారత వాయుసేన తన యుద్ధ విమానాలను కోల్పోయినట్లు అంగీకరించారు. అయితే, అతను ఎన్ని యుద్ధ విమానాలు నష్టపోయారనే విషయాన్ని అస్పష్టంగా వదిలిపెట్టాడు, ఇది మే 6- 7వ తేదీ రాత్రి పాకిస్తాన్ వాయుసేన కూల్చివేసిన భారత్ యుద్ధ విమానాల సంఖ్య గురించి మరింత ఊహాగానాలకు దారితీసింది. అతని మాటల్లో కోల్పోయిన యుద్ధ విమానాల సంఖ్య పట్ల పెద్దగా పట్టింపు లేదు. ముఖ్యమైన విషయం ఏమిటంటే భారత వాయుసేన వ్యూహాత్మక సర్దుబాట్లు చేసుకుంది. ఆ తర్వాత మే 10న పూర్తి స్థాయి దాడికి తెగబడింది.

అస్పష్టమైన ఒప్పుకోలు, స్పష్టమైన వాస్తవం..

వాస్తవం ఏమిటంటే కోల్పోయిన భారత వాయుసేన విమానాల సంఖ్య విలువైనది, ఎందుకంటే అవి 2019 బాలకోట్ వైమానిక దాడి నుంచి ఐఏఎఫ్ కీలక పాఠం నేర్చుకోలేదని రుజువు చేస్తాయి. ఎలక్ట్రానిక్ వార్‌ఫేర్ సామర్థ్యాలను మెరుగుపరచాల్సిన తక్షణ అవసరాన్ని ముందుకు తెస్తుంది. అంతేకాదు, రెండు వైపులా వాయుసేనకు కవచంగా ఉండే డిజిటల్ సాంకేతిక వ్యవస్థల దృఢత్వానికి కూడా ఈ నష్టాలు తార్కాణంగా ఉంటాయి. ముఖ్యంగా రెండు వైమానిక దళాలు భవిష్యత్తులో జరిగే భారతదేశం- పాకిస్తాన్ సంఘర్షణకు నాయకత్వం వహించే అవకాశం ఉన్నందున ఆ కోణంలో పరిశీలన ముఖ్యమైనది.

ఆపరేషన్ సిందూర్ తదుపరి వాస్తవ యుద్ధానికి సంబంధించిన తిరుగులేని సంక్షిప్త దృశ్యాన్ని మన ముందు ఉంచింది. అందువల్ల, ఏం జరిగింది అనే దానిపైకంటే, రేపు ఏం జరగబోతోంది అనే దానిపైనే నేను విషయాన్ని కేంద్రీకరిస్తున్నాను.

ఆపరేషన్ సిందూర్ తర్వాత, పాకిస్తాన్‌తో వాస్తవ యుద్ధంలో భారత సైన్యం పరిస్థితి మరింత దుర్బలంగా ఉంటుంది. ఎందుకంటే బహుముఖ దాడులు చేపట్టే సామర్థ్యం విషయంలో ఆపరేషన్ సిందూర్ భారత రక్షణ వ్యూహాలకు వనరులకు మధ్య ఉన్న పరిమితులను బహిర్గతం చేసింది. వాయు, భూమి, ఎలక్ట్రానిక్ యుద్ధతంత్రం కోసం విద్యుదయస్కాంత స్పెక్ట్రమ్(ఈఎమ్ఎస్), అంతరిక్షంతోపాటు సైబర్ రంగం వంటి బహుముఖ యుద్ధరంగాలు ఉన్నాయి. పాకిస్తాన్ సైన్యంలో ఉన్న దుర్బలత్వాలు కూడా ఈ సందర్భంగా బహిర్గతమైనప్పటికీ, చైనా అందించే సంపూర్ణ మద్దతుతో వాటిని త్వరగా అధిగమించే అవకాశం ఉంది. ఇది భారత సైన్యంపై మెరుపు దాడులు చేసే సామర్థ్యాన్ని పాక్‌కు సంతరించి పెడుతుంది.

అంతేకాకుండా, ఈ ఆపరేషన్ ఉభయ పక్షాలూ అంగీకరించిన కాల్పుల విరమణతో ముగియలేదు. కానీ ఏ చిన్నపాటి కవ్వింపు చర్య జరిగినా యుద్ధానికి దారితీసేంత ప్రమాదకర స్థాయికి పరిస్థితి దిగజార్చింది. దీన్నే భారత ప్రభుత్వం నూతన సాధారణ స్థితి(న్యూ నార్మల్) అంటోంది. అంటే ఇరు దేశాల సైన్యం రెప్పపాటు వేగంతో కదనరంగనలోకి దిగడానికి సదా సన్నద్ధంగా ఉండటం. శత్రుత్వాలలో తాత్కాలిక “విరామం” మాత్రమే ఉంది. ఈ “కొత్త సాధారణం” అంటే సరిహద్దులకు ఇరువైపులా ఉభయ దేశాలు సరిహద్దు ప్రధాన నగరాలపై క్షిపణులు, ఫిరంగులు, డ్రోన్‌లను మోహరించి ఉంటాయి. ఉభయ దేశాల్లో ఎవరైనా ఇక విరామం చాలు అనుకుంటే, అది రెండు దేశాల పూర్తి సైనిక శక్తి తలపడే తీవ్ర యుద్ధంగా మారుతుంది. అటువంటి పరిస్థితుల్లో చైనా తన వ్యూహాత్మక భాగస్వామి భద్రతకు, సార్వభౌమత్వానికి మద్దతు ఇవ్వడానికి బహిరంగంగా కట్టుబడి ఉండటంతో పాకిస్తాన్ అనూహ్యంగా మెరుగైన స్థితిలో ఉంటుంది.

భవిష్యత్ యుద్ధంపై సంగ్రహావలోకనం..

ఇటీవలి సైనిక చర్య సమయంలో ఇరుపక్షాలు అణ్వాయుధ వాహకాలుగా గుర్తించబడిన బాలిస్టిక్ క్షిపణులను ఉపయోగించకూడదని జాగ్రత్త తీసుకున్నాయి. దీని అర్థం వాస్తవ యుద్ధంలో, భారతదేశం, పాకిస్తాన్‌లు ఇరువురూ అణ్వస్త్ర సామర్థ్యానికి పని కల్పించని స్థితి వరకూ తారాస్థాయిలో తలపడతాయి. ఆ మేరకు తగు జాగ్రత్తగా ఉంటాయి. రెండు దేశాలు సమాన సైనిక పోటీదారులు కాబట్టి ఇది అంత సులభం ఏం కాదు. అందువల్ల, ఇరు పక్షాలు పెరగనున్న సైనిక చర్యల సాంద్రత, ఉధృతులను నియంత్రించగల స్థితిలో ఉండవు. “నూతన సాధారణ స్తితి” ప్రారంభ బిందువుగా ఉండటంతో పరిస్థితులు మరింత క్లిష్టంగా మారతాయి. అందువల్ల భవిష్యత్తు అధిక- వేగం, అధిక- తీవ్రత, భారీ క్షీణత వంటి పర్యవసానాలతో కూడిన స్వల్ప వ్యవధి(రెండు వారాల కంటే ఎక్కువ కాదు) దాడులకు కారణం అవుతుంది. ఈ దాడుల్లో నిర్దిష్ట సైనిక లక్ష్యాలతో నిర్ణయాత్మకంగా ఉంటుంది. ఈ నేపథ్యంలో, అణు పరిమితిని పాకిస్తాన్ లేదా భారతదేశం దాటకుండా చూసుకోవడం పీపుల్స్ లిబరేషన్ ఆర్మీ(పీఎల్ఏ) బాధ్యతగా ఉంటుంది. పీఎల్ఏకి ఈ మేరకు ఇరు దేశాలను అదుపు చేయగల సామర్థ్యాలు ఉన్నాయి.

మూడు కీలక ప్రత్యేకతలు వాస్తవ యుద్ధానికి దారితీయవచ్చు..

మొదట, భారతదేశం-పాకిస్తాన్ సంబంధాలకు చెందిన అన్ని దశలలో- శాంతియుత కాలం, సంక్షోభం, యుద్ధానికి ముందు ఇంకా వాస్తవ యుద్ధం – చైనాను పాకిస్తాన్ సంప్రదించడమే కాకుండా దాని భౌగోళిక రాజకీయ, సైనిక సలహాలను కూడా అంగీకరిస్తుంది.

రెండవది, (ఎ) ఉగ్రవాదం, నీరు, కశ్మీర్ గురించి చర్చించడానికి పాకిస్తాన్ ప్రతిపాదిస్తున్న బహుళపక్ష చర్చలను భారతదేశం అంగీకరించదనేది కనిపిస్తున్న వాస్తవం. (బి) భారతదేశం బ్రహ్మోస్, S-400 క్షిపణులను ప్రయోగించడానికి చేసే ప్రయత్నాలకు ఆటంకం కలిగించేలా పాకిస్తాన్ విస్తృత భౌగోళిక పరిస్తితి ఉంది. ఈ పరిస్తితుల్లో తదుపరి దశ సంఘర్షణలో పాకిస్తాన్ మరింత చురుకైన విధానాన్ని తీసుకోవచ్చు. ఇందులో మొదట దాడి చేయడం కూడా ఉండవచ్చు. కశ్మీర్‌లో ఇటీవల జరిగిన సైబర్ దాడులలో చూసినట్లుగా ఇది కార్యకలాపాల పరిధిని కూడా విస్తరించవచ్చు. చివరగా, భారతదేశం కంటే ముందుండడానికి పాకిస్తాన్ అన్ని స్థాయిలలో వ్యూహాత్మక, కార్యాచరణ, ఎత్తుగడల పరంగా – వేగంగా నిర్ణయాలు తీసుకునే వెసులుబాటు ఉంది. అందువల్ల, జనరల్ అసిమ్ మునీర్ నాలుగు నక్షత్రాల ర్యాంక్, భారతదేశంతో యుద్ధం-శాంతిపై నిర్ణయం తీసుకోవడంలో పౌర నాయకత్వాన్ని పక్కదారి పట్టించడానికి సరిపోతుందని తెలిసినా సరే మూడు రక్షణ సేవలు ఇంకా జాయింట్ చీఫ్స్ ఆఫ్ స్టాఫ్ (సీజేసీఎస్) ఛైర్మన్‌కు సంబంధించిన అన్ని సైనిక నిర్ణయాలకు ఏకైక కేంద్రంగా పనిచేయడానికి అతడు ఐదు నక్షత్రాల ర్యాంక్‌ కలిగిన ఫీల్డ్ మార్షల్ స్థాయికి పెంచడం అవసరం. మిగిలిన చీఫ్స్ ఆఫ్ స్టాఫ్ అందరి స్థాయి నాలుగు నక్షత్రాల ధరించే స్థాయి మాత్రమే.

మూడవది, పాకిస్తాన్ సైన్యం బహుళ రంగాల ఆపరేషన్లకు మించిన అన్ని రంగాల ఆపరేషన్లను నిర్వహిస్తుంది. భారతదేశంలో ప్రచ్చన్న యుద్ధాన్ని, ఉగ్రవాదాన్ని తీవ్రతరం చేయడానికి దాని ఇంటర్-సర్వీసెస్ ఇంటెలిజెన్స్(ఐఎస్ఐ) ఒక ఖచ్చితమైన పాత్రను పోషిస్తుంది. ఆల్ డొమైన్ ఆపరేషన్లు అంటే ఏకకాలంలో సంప్రదాయ, సాంప్రదాయేతర రంగాల కోణాల్లో దాడులు చేయగల సామర్ధ్యాన్ని సూచిస్తాయి. రెండు దేశాల మధ్య జరిగిన మునుపటి యుద్ధాల మాదిరిగా యుద్ధభూమిలో పదాతి దళం తర్వాత మిగిలిన బలగాల రంగ ప్రవేశం వంటి వరుస క్రమం ఆధునిక యుద్ధ రీతిలో ఉండదు. బదులుగా, మొత్తం యుద్ధభూమి పోరాట కేంద్రంగా మారుతుంది. ఈ వాస్తవికత నేపథ్యంలో బహుముఖ నష్టం అనివార్యమవుతుంది.

ఆపరేషన్ సిందూర్ సమయంలో గమనించిన కీలకమైన కార్యాచరణలో అంతరాలను ఇప్పుడు పరిశీలిద్దాం. మే 6- 7వ తేదీలలో రాత్రి వైమానిక యుద్ధంలో, ఆధునిక వైమానిక యుద్ధానికి మూడు అంశాలు లేదా “త్రయం” – కీలకమైనవని స్పష్టమైంది. హై-ఎండ్ ఫైటర్లు, ఖచ్చితమైన లాంగ్-రేంజ్ క్షిపణులు, ఫైటర్ పైలట్‌కు మద్దతు ఇవ్వడానికి డిజిటల్ ఎకోసిస్టమ్, సజావుగా, సురక్షితమైన కమ్యూనికేషన్‌లు, పరిస్థితులపై మంచి అవగాహన, లాంగ్-రేంజ్ టార్గెటింగ్ కోసం రెండింటినీ తాజాపరుచుకోవడానికి ప్రొఫెషనల్ శిక్షణ.

ఇటువంటి పర్యావరణ వ్యవస్థ ఈ మారణ యంత్రం శత్రువు కంటే వేగంగా కదలాలి. ఇందులో మూడు దశలు ఉన్నాయి. పరిస్థితిని త్వరగా అర్థం చేసుకోవడం, ఏం చేయాలో వేగంగా నిర్ణయాలు తీసుకోవడం. ఇంకా ముప్పును తటస్థీకరించడానికి చర్య తీసుకోవడం ఈ మూడు దశలు. దీంతో, ఈ త్రయం సమకాలీకరణ మెరుగ్గా ఉంటే ఈ దాడుల్లో ఎక్కువ ఫలితాలు సాధించవచ్చు. ఇది వాయుసేనల ఆధిపత్యానికి దారితీస్తుంది. ఇది పదాతి దళాల వేగవంతమైన, మరింత సురక్షితమైన కదలికను అనుమతిస్తుంది. అందువల్ల బలమైన డిజిటల్ పర్యావరణ వ్యవస్థ లేకుండా రెండింటినీ ఆప్టిమైజ్ చేయడానికి సంవత్సరాల నిజమైన పోరాట శిక్షణ లేకుండా కేవలం మంచి ఫైటర్ విమానాలు, క్షిపణులను కొనుగోలు చేయడం వంటివి పెద్దగా ఉపయోగంగా ఉండదు.

పాకిస్తాన్ యుద్ధ పోరాట వ్యూహంలో చైనా హస్తం..

పాకిస్తాన్ వైమానిక దళం(పీఏఎఫ్)కి చెందిన ఎయిర్ మార్షల్ ఔరంగజేబ్ అహ్మద్ చెప్పినట్లుగా, పాకిస్తాన్ మల్టీ డొమైన్ ఆపరేషన్స్(ఎండీఓ) అనే కొత్త యుద్ధ తంత్రాన్ని స్వీకరించింది. ఎండీఓ అనేది ఉపగ్రహాలు, అన్ని వైమానిక, భూ ఆస్తులు ఇంకా లింక్-17 సాఫ్ట్‌వేర్ ద్వారా అనుసంధానించబడిన ఫైటర్‌లను కలిగి ఉన్న డిజిటల్ పర్యావరణ వ్యవస్థ, ఇది పైలట్‌లకు త్వరిత సమగ్ర పరిస్థితుల అవగాహన, వేగవంతమైన సెన్సార్ ఫ్యూజన్ ఇంకా అద్భుతమైన ఎలక్ట్రానిక్ వార్‌ఫేర్(ఈడబ్లియు) సామర్థ్యాలతో శత్రు కమ్యూనికేషన్‌లను జామ్ చేయడానికి సహకరిస్తుంది. చైనా బీడౌ(BeiDou) ఉపగ్రహ సమూహం పరిస్థితుల అవగాహనకు సహాయపడింది. అయితే దాని ప్రత్యేక యోగాన్ ఉపగ్రహం ఎలక్ట్రానిక్ ఇంటెలిజెన్స్, సిగ్నల్ ఇంటెలిజెన్స్ ద్వారా భారతీయ రాడార్లు, ఫైటర్లు, అన్ని సైనిక పరికరాలను ఎలక్ట్రానిక్స్‌తో గుర్తించడంలో సహాయపడింది.

భారత వాయుసేన డిజిటల్ పర్యావరణ వ్యవస్థ గురించి చర్చించక పోవడానికి స్పష్టమైన కారణాలు ఉన్నాయి. నాలుగు అంశాలు గణనీయమైన తేడాను కలిగిస్తాయని గమనించాలి. అవి:(ఎ) ప్రభావవంతమైన ఎలక్ట్రానిక్ యుద్ధతంత్ర సామర్థ్యాలు. (బి) మెరుగైన ఏకీకరణ కోసం ఫైటర్లు, అనుబంధ వ్యవస్థల ప్రామాణీకరణ, ఫలితంగా సున్నితమైన కమ్యూనికేషన్లు. దీని అర్థం విభిన్న దేశాల నుంచి కొనుగోలు చేసిన ఫైటర్ల ఏకీకరణకు ప్రామాణీకరణ ఉండదు. అంతేకాకుండా సైబర్ దాడులకు గురవుతుంది. (సి) వాస్తవిక దృశ్యాలలో వృత్తిపరమైన పోరాట శిక్షణ. (డి) డిజిటల్ పర్యావరణ వ్యవస్థలో అంతరిక్ష ఆస్తులను(ఉపగ్రహాలు) ఏకీకరణ.

పాకిస్తాన్ ఎయిర్ పోర్స్ ఫైటర్ల విషయానికొస్తే, ఆపరేషన్ సిందూర్‌లో చైనీస్ 4.5-తరం జె-10C ఫైటర్లు, పిఎల్-15 ఎయిర్-టు-ఎయిర్ క్షిపణులతో సమన్వయం అసాధారణంగా పనిచేసింది. ఈ విజయంతో ఉత్సాహంగా ఉన్న పాకిస్తాన్ ఎయిర్ ఫోర్స్ పైలట్లు ఇప్పటికే చైనాలో ఐదవ తరం J-35A యుద్ధ విమానంపై శిక్షణ పొందుతున్నారు. ఇది PL-17 తదుపరి తరం, 400km బియాండ్ విజువల్ రేంజ్ (BVR) క్షిపణితో సాయుధమవుతుంది. PL-15 300km పరిధిని కలిగి ఉంది. J-10Cతో పోలిస్తే, J-35A అనేది అధునాతన C4ISR (కమాండ్, కంట్రోల్, కమ్యూనికేషన్స్, కంప్యూటర్స్, ఇంటెలిజెన్స్, సర్వైలెన్స్ ఇంకా రికనైసెన్స్) సామర్థ్యాలను కలిగి ఉన్న మెరుగైన సెన్సార్ సూట్‌తో కూడిన ఎయిర్ సుపీరియారిటీ స్టెల్త్ ఫైటర్ అంతేకాకుండా అది అంతర్గతంగా పెద్ద ఆయుధ భారాన్ని మోయగలదు. J-35A, అన్ని ఆధునిక విమానాల మాదిరిగానే, దాని దాడి ప్రొఫైల్‌లో బలమైన ఎలక్ట్రానిక్ యుద్ధతంత్రం, సైబర్ సామర్థ్యాలను కలిగి ఉంటుంది. కలిసి పనిచేస్తే ఎలక్ట్రానిక్ యుద్ధతంత్రం శత్రువు కమ్యూనికేషన్ల కోసం డేటా/సమాచారాన్ని మోసుకెళ్ళే విద్యుదయస్కాంత సంకేతాలలోని దుర్బలత్వాలపై దాడి చేస్తుంది. అయితే సైబర్ విమాన నియంత్రణ వ్యవస్థలను నాశనం చేయడానికి ఆ దుర్బలత్వాలలోకి మాల్వేర్ (హానికరమైన సాఫ్ట్‌వేర్)ను ఇంజెక్ట్ చేస్తుంది. పాకిస్తాన్ ఎయిర్ పోర్స్ 40 J-10C, J-35A యుద్ధ విమానాలను అందుకోవలసి ఉండగా, అవసరమైతే మరిన్ని అందించబడతాయి.

పాకిస్తాన్ అతిపెద్ద దుర్బలత్వం దానికి భౌగోళిక విస్తృతి లేకపోవడం. ఉదాహరణకు పాకిస్తాన్ ఎయిర్ ఫోర్స్‌కు చెందిన అనేక వైమానిక స్థావరాలు రష్యన్ S-400 ఇంటర్‌సెప్టర్లు ఇంకా బ్రహ్మోస్ క్షిపణులతో కప్పబడి ఉన్నాయి. దీనికి క్షిపణులను, విమానాలను చాలా దూరం నుంచి కూల్చివేసే సమగ్ర వాయు , క్షిపణి రక్షణ వ్యవస్థల దట్టమైన పొరలతో కూడిన, బలీయమైన నెట్‌వర్క్ అవసరం. అలాగే వాటి కమ్యూనికేషన్ సామర్థ్యాన్ని నాశనం చేయడానికి అధిక శక్తితో కూడిన జామర్‌లు అవసరం. అమెరికా సైన్యం యాంటీ-యాక్సెస్, ఏరియా తిరస్కరణ (A2/AD) వ్యవస్థను తైవాన్‌కు వ్యతిరేకంగా పిలిచే దాని ప్రతి- జోక్య వ్యూహాన్ని స్థాపించింది. అంతేకాకుండా టిబెట్‌లోని వాస్తవ నియంత్రణ రేఖపై భారతదేశానికి వ్యతిరేకంగా దాని చిన్న వెర్షన్‌ను మోహరించినందుకు చైనా దీనికి సహాయం చేస్తుంది.

ఈ ప్రయోజనం కోసం చైనా 2,000 కి.మీ పరిధి కలిగిన ఇంటర్మీడియట్ రేంజ్ బాలిస్టిక్ క్షిపణులను అడ్డగించగల దాని HQ-19 వ్యవస్థను, బహుశా అధిక శక్తితో కూడిన మైక్రోవేవ్ ఆయుధాలను ఉత్పత్తి చేసే దాని FK-400 మొబైల్ ఎయిర్ డిఫెన్స్ సిస్టమ్‌ను పాకిస్తాన్‌కు అందిస్తుంది. ఈ ఆయుధాలు డ్రోన్‌లు ఎలక్ట్రానిక్‌లను నాశనం చేయడానికి, మందుగుండు సామగ్రిని, విమానాలను ఒకేసారి నాశనం చేయడానికి అధిక-ఫ్రీక్వెన్సీ విద్యుదయస్కాంత తరంగాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. ఈ ఆయుధాలను వాహనాలు, గ్రౌండ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల నుంచి ప్రయోగించవచ్చు. అంతేకాకుండా, చైనా తన KJ-500 ఎయిర్‌బోర్న్ ఎర్లీ వార్నింగ్ & కంట్రోల్ (AEW&C) విమానాలను, అదనపు సీఎమ్-400 AKG ఎయిర్-లాంచ్డ్ బాలిస్టిక్ క్షిపణులను అందించడానికి కట్టుబడి ఉంది. ఇవి భారతదేశానికి వ్యతిరేకంగా బాగా పనిచేశాయి.

యుద్ధానికి ఇకపై ఫ్రంట్‌లైన్‌లు లేవు..

ఇకపై యుద్ధంలో ఫ్రంట్‌లైన్ ఉండదు. మొత్తం యుద్ధభూమి లోతైన లక్ష్యానికి అందుబాటులో ఉంటుంది కాబట్టి పాకిస్తాన్ సైన్యానికి ప్రధాన నగరాలు, ఇతర దుర్బల పాయింట్లు, దుర్బల ప్రాంతాలను రక్షించడానికి బలమైన వాయు రక్షణ అవసరం. ఇక్కడ కూడా, పీఎల్ఏ పాకిస్తాన్ సైన్యానికి సహాయం చేస్తుంది. ముఖ్యమైన అంశం ఏమిటంటే, చైనా వాణిజ్య ఒప్పందం ద్వారా పాకిస్తాన్‌కు తన పరికరాలను విక్రయించదు. బదులుగా, చైనాకు అనుకూలమైన భౌగోళిక రాజకీయ ప్రభావాలతో, వాస్తవ యుద్ధంలో భారతదేశంపై పాకిస్తాన్ గెలిచేలా చూడటం దాని లక్ష్యం. అలాగే, దాని సన్నిహిత మిత్రదేశమైన పాకిస్తాన్‌కు దాని అత్యాధునిక వేదికలకు అందించడం ద్వారా, చైనా సైనిక సామగ్రి సామర్థ్యం కార్యాచరణపరంగా ధృవీకరిస్తుంది, ప్రపంచ ఆయుధ అమ్మకాలకు అవకాశాలను మెరుగుపరుస్తుంది. ఉదాహరణకు, ఆపరేషన్ సిందూర్‌లో J-10C బలమైన పనితీరు తర్వాత, ఇండోనేషియా వాటిని కొనుగోలు చేయడాన్ని పరిశీలిస్తోంది.

టర్కీ, చైనా రెండింటి నుంచి పాకిస్తాన్ సైన్యం తన డ్రోన్‌లను పొందినప్పటికీ, పాకిస్తాన్‌కు చైనా తన అత్యాధునిక డ్రోన్‌లను అందించగలదు. వీటిలో GJ-11, CH-7, WZ-9 డివైన్ ఈగిల్ ఇంకా WZ-8, దాని పెద్ద డ్రోన్ క్యారియర్లు కూడా ఉన్నాయి, ఇవి సమన్వయంతో కూడిన సమూహాలలో వందలాది డ్రోన్‌లను మోసుకెళ్ళి ప్రయోగిస్తాయి. ఈ సమూహాలు AI-ఆధారిత సమన్వయం ద్వారా శత్రు వాయు రక్షణను అధిగమించగలవు. సమూహాలలో సంచరించే ఆయుధాలు కూడా ఉండవచ్చు.

భారతదేశ వ్యూహాత్మక సందిగ్ధత, చైనా భౌగోళిక రాజకీయ ఆధిపత్యం..

2021 నుంచి, పాకిస్తాన్ అధికారులు భారత రాష్ట్రమైన అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌కు బాధ్యత వహించే పీఎల్ఏ వెస్ట్రన్ థియేటర్ కమాండ్‌లో లడఖ్‌కు బాధ్యత వహించే జిన్జియాంగ్ మిలిటరీ డివిజన్‌లో పని చేస్తున్నారన్న వాస్తవం వెలుగులో పాకిస్తాన్ సైన్యంతో పీఎల్ఏ సాన్నిహిత్యాన్ని అంచనా వేయవచ్చు. ఇంకా మరికొంతమంది పాకిస్తాన్ అధికారులను పీఎల్ఏ జాయింట్ స్టాఫ్ డిపార్ట్‌మెంట్‌లో పరిశీలకులుగా నియమించారు. ఇది సాంప్రదాయ, అణు యుద్ధ ప్రణాళికకు బాధ్యత వహించే అత్యున్నత కార్యాచరణ కేంద్రం.

అంతిమ వ్యంగ్యం ఇది: ఆపరేషన్ సిందూర్ ద్వారా, జమ్మూ కశ్మీర్‌లో పాకిస్తాన్ ప్రచ్ఛన్న యుద్ధాన్ని ముగించాలనే తన రాజకీయ లక్ష్యాన్ని భారతదేశం సాధించలేదు. పాకిస్తాన్ సైన్యానికి వ్యతిరేకంగా ప్రతిఘటనను ఏర్పాటు చేయడం అనే సైనిక లక్ష్యాన్ని కూడా ఇది సాధించలేదు. ఏదైనా ఉంటే, ఈ ఆపరేషన్ చైనా ప్రపంచ ప్రొఫైల్‌ను నమ్మకమైన సమర్థుడైన స్నేహితుడి స్థాయికి పెంచింది. భారతదేశం నేడు ఒక వినాశకరమైన వాస్తవ యుద్ధం అంచున ఉందన్నది దారుణమైన వాస్తవం. ఈ స్థితి నుంచి బయట పడటానికి తెలివితేటలు, ఆచరణాత్మకత రెండూ అవసరం.

అనువాదం: ప్రత్యూష

(ప్రవీణ్ సాహ్నీ రాసిన ఇటీవలి పుస్తకం ది లాస్ట్ వార్: హౌ ఏఐ విల్ షేప్ ఇండియాస్ ఫైనల్ షోడౌన్ విత్ చైనా)